Tradycje wielkanocne na wsi. Czy znasz je wszystkie?
Malowanie jajek, śmigus-dyngus to najbardziej znane tradycje wielkanocne na wsi i nie tylko. Nie wszyscy jednak pamiętają o innych tradycjach, które wiążą się z Wielką Nocą. W poniższym artykule przypominamy kilka z tych, o których często zapominamy. A być może nie znamy ich wcale.
Święta Wielkanocne to okres obfitujący w tradycje oraz zwyczaje ludowe. Jednak obecnie część z nich niestety zanikła. Tradycyjna wielkanocna święconka, śniadanie wielkanocne czy śmigus-dyngus to powszechnie znane wielkanocne obyczaje. Jednak co jeszcze warto wiedzieć o tradycjach świątecznych?
Spis treści
Kulinarne tradycje wielkanocne na wsi
Wielkanoc to czas obfitości i różnorodności potraw na polskim stole. Tradycyjne polskie ciasta wielkanocne to drożdżowe baby i babki, które przygotowuje się z drożdży, mleka, cukru, soli, mąki, masła, jaj oraz innych dodatków. W Polsce istnieje wiele przepisów na babki wielkanocne, zarówno drożdżowe, jak i piaskowe, parzone, biszkoptowe czy też sękacz, który jest tradycją północno-wschodnich regionów kraju.
Paska to z kolei kołacz wielkanocny pieczony z pszennej mąki w okrągłej formie. Często zdobiło się go różnymi figurkami z resztek ciasta. Współcześnie jednym z popularnych ciast wielkanocnych jest mazurek, którego pochodzenie nie zostało do końca ustalone, ale przypuszcza się, że może wywodzić się z Turcji. Słodkie wypieki towarzyszą radości świętowania i wspólnego biesiadowania podczas Wielkanocy.
Czytaj również: Pieniądze dla Kół Gospodyń Wiejskich w 2023 roku
Dzwony wielkanocne
Wielkanoc to okres o głębokiej duchowej symbolice, a dzwony kościelne odgrywają w nim ważną rolę i są częścią tradycji wielkanocnych na wsi.
W czasie Triduum Paschalnego od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty, dzwony kościelne milkną na znak żałoby i męki Chrystusa. To okres wyciszenia, który ma na celu przygotowanie wiernych na spotkanie ze świętością, a jednocześnie podkreślenie wyjątkowości chwili.
Święta wielkanocne rozpoczynają się mszą rezurekcyjną, podczas której dzwony kościelne znów wydają swój dźwięk. Symbolizuje to radość zmartwychwstania, zwycięstwo nad złem i przejście ze smutku w radosne świętowanie.
W tradycji ludowej dzwony wielkanocne są również związane z budzeniem wiosny. Wierzenia ludowe mówią, że dźwięk dzwonów na Wielkanoc wyganiał złe moce. Ponadto zapewniał też ludziom szczęście, bezpieczeństwo i urodzaj na cały rok.
Wielkanocne dzwony wzbudzały wiele opowieści i legend. Wierzono, iż w poranku zmartwychwstania słychać dźwięki dzwonów nawet z zaginionych kościołów, co podkreślało cudowność tego czasu.
Muzyczne tradycje wielkanocne
W okresie Wielkanocy tradycje wielkanocne na wsi związane są z tradycjami muzycznymi. Pełnią one ważną rolę zarówno w obrzędach religijnych, jak i ludowych. Kompozytorzy, tak jak Bach czy Penderecki, tworzyli dzieła opowiadające o Męce Pańskiej i Zmartwychwstaniu. Pasja, oparta na Ewangeliach, oraz Stabat Mater, ukazujące cierpienie Matki Bożej, to tylko niektóre z nich. W Polsce szczególnie popularne są Gorzkie żale – specyficzna, polska forma kultu religijnego, śpiewana podczas Wielkiego Postu.
Tradycyjne pieśni pasyjne wykonywano w kościołach i w domach, opowiadając o różnych aspektach męki Chrystusa. Ponadto w okresie Triduum Paschalnego i podczas Ciemnych jutrzni wykorzystywano chorałowe hymny oraz kancjonały. Radosne śpiewy o zmartwychwstaniu towarzyszą procesji rezurekcyjnej i wielkanocnym uroczystościom.
Chociaż dawne pieśni wielkanocne, takie jak te ze zbiorów Oskara Kolberga czy Franciszka Kotuli, zanikają w praktycznym użytku, muzyka nadal stanowi ważny element świątecznej oprawy.
Źródło: gov.pl
